Water is van levensbelang voor mens, dier en plant.
Na schoffelen is water geven wel de meest voorkomende werkzaamheid op een tuin. Water is van belang voor de groei en ontwikkeling van de plant. Daarbij is het noodzakelijk de bodem voldoende vochtig te houden zodat bacteriën en schimmels kunnen gedijen. Die bacteriën en schimmels zijn nodig omdat zij voedingstoffen vrijmaken uit humus. Water is ook van belang om die voedingstoffen in opgeloste vorm te kunnen transporteren naar en door de plant. Tenslotte is water in de grond van belang voor de structuur. Een goede structuur draagt bij aan een evenwichtige hoeveelheid vocht en lucht (o.a. zuurstof en koolstofdioxide). Wees niet bang dat teveel water je voedingsstoffen uitspoelt. Als er voldoende humus (o.a. compost) in de grond zit, zal er niets uitspoelen.
Is de grond echt droog? Maak met je vingers een klein kuiltje. Voelt de grond op 2 cm diepte nog vochtig/koel aan dan is er voor volwassen planten/groenten nog voldoende water.
In de bodem zijn drie waterzones actief.
- Hangwaterzone
Bovenste deel rond vaste bodemdeeltjes. Meestal hangend regenwater. In klei kan er capillaire werking vanaf grondwater tot hangwater bestaan.
- Capillaire zone
Vanuit het grondwater stijgt water via de capillairen (haarvaten) omhoog. De stijghoogte is afhankelijk van de poriëndiameter. Duinzand 50 cm, klei tot 2 meter! Door de capillaire werking verdampt veel water nutteloos. Met schoffelen doorbreek je de capillaire werking in de bovengrond. Slechts de bovenste paar centimeters drogen na het schoffelen uit. Daaronder blijft het lang vochtig.
- Grondwaterzone
Onder de grondwaterspiegel is nauwelijks zuurstof aanwezig. Alle poriën en holtes zijn gevuld met water. Wortelgroei is onmogelijk.
Maatstaf voldoende water
Elke dag water
Zaailingen
Jonge aanplant
Potplanten, buiten in de zomer
Elke 2 dagen water
Tomaten
Komkommers
Courgettes
Tuinbonen
Boomvarens
Moerasplanten
Elke week water >zwemles
Koolsoorten
Sla
Spinazie
Selder
Hortensia’s
Verhoogde bakken
Capillaire werking
Wordt ook wel capillariteit genoemd. Het is het verschijnsel waarbij een vloeistof in een kleine, fijne buis of opening stijgt, tegen de zwaartekracht in. (Probeer maar: als je een rietje in een glas water zet, zal het water in het rietje hoger staan dan buiten het rietje.)
Dat kan door de cohesie (aantrekkingskracht tussen gelijke moleculen) en adhesie (aantrekkings-kracht tussen verschillende moleculen) van de vloeistof met de wanden van de buis of opening.
De cohesie tussen watermoleculen zorgt ervoor dat ze zich aan elkaar hechten, terwijl de adhesie tussen water en de wanden van een buis (bijvoorbeeld een haarbuisje) zorgt ervoor dat het water aan de wanden kleeft. Door deze cohesie en adhesie ontstaat er een oppervlaktespanning, waardoor het water zich in de kleine buis omhoog “kruipt”.
Capillaire werking speelt een cruciale rol in vele natuurlijke en technische processen, waaronder: transport van water en voedingsstoffen in planten. De capillaire werking zorgt er mede voor dat water en voedingsstoffen vanuit de grond omhoog naar de bladeren worden getransporteerd.