Voorkomen is beter dan genezen. Deze oude wijsheid gaat zeker ook in de moestuin op. Je kunt insectenvraat door rupsen, slakken e.d. beter voorkomen dan dat je er achteraan holt, want eigenlijk is het leed dan al geschiet. Dat geldt zeker ook voor schimmelziekten.
Allereerst is het van belang dat je voldoende plantafstand (1) in acht neemt. Planten die te dicht opeen staan, drogen moeilijk op na een regenbui en staan – nat – open voor schimmel- en bacterieziekten.
Een mix van planten (2) in elkaars omgeving (ook een vorm van biodiversiteit) zorgt een voor een (verwarrende) mix aan geuren. Veel vretende insecten, zoals het koolwitje, zijn van geur afhankelijk om een koolplant te vinden. Door nu bijvoorbeeld prei of knoflook in de onmiddellijke omgeving te planten, ontstaat er een mis van kool en prei/knoflook geuren en kan het koolwitje geen kool vinden en haar eitjes niet leggen…
Plantversterkende middelen (3) toevoegen aan je moestuinplanten is een derde manier om onheil te voorkomen. Je kunt dat doen door bijvoorbeeld lavapoeder of ander gesteentemeel te verstuiven. Maar ook met behulp van plantextracten die je gemakkelijk zelf kunt maken voorkom je veel leed. Plantextracten bevatten plantversterkende hormonen die bijdragen tot de ontwikkeling van eigen afweerstoffen of ze zijn zelf die afweerstoffen.
Plantversterkende middelen verhogen zo de weerstand, versterken de celwand en activeren de plant tot de aanmaak van afweerstoffen. Plantversterkende middelen zijn bijvoorbeeld extracten van brandnetel, heermoes, knoflook, pepermunt, kamille en het gebruik van zeewier, compost, gesteente meel en neemolie.
Wat u nooit moet gebruiken zijn extracten van tabak, vingerhoedskruid, absintalsem, boerenwormkruid. Deze planten bevatten giftige stoffen. Extracten van tabak (nicotine) zijn dodelijk voor bijen.
Gebruik de omschreven middelen bij voorkeur vroeg in de ochtend (dauw) of later op de avond bij windstil weer.
Het standaard recept!
- De voorgeschreven hoeveelheid laten weken in water gedurende een bepaalde tijd levert een extract dat je direct kunt gieten, spuiten, sproeien, vernevelen.
- De voorgeschreven hoeveelheid weken in water gedurende enkele dagen/weken. Er ontstaat nu een rottingsproces. Het resultaat is “gier”. Gier moet je filteren zodat het vernevelbaar is en je voegt 2% groene zeep toe om de hechting te verbeteren. Daarna verdun je 1:10 of 1:100 afhankelijk van het product.
- Voor je eigen veiligheid: er is onvoldoende bekend/ onderzoek gedaan naar de effecten op het inademen van dampen uit extracten, wieren en gesteentemeel. Daarom is het beter een mondkapje te gebruiken als je deze stoffen verspuit of verneveld. Bij gieten is dit niet nodig.
Grote brandnetel
Bevat methaanzuur wat wij kennen als mierenzuur en kalium, nitraat en kiezelzuur. Vers geplukte planten onderdompelen in water en 12 uur laten weken. Daarna 0 tot 5 keer verdunnen. Bruikbaar als insecticide door te gieten over prei, sla en andijvie. Alleen gebruiken voor bladgewassen omdat er ook nitraat vrijkomt. Let op: pas op voor zonneschijn! Dan verbrandt het blad van de plant.
Heermoes
Is rijk aan zwavel en kiezelzuur, 2-25% van het droge gewicht. Kiezelzuur versterkt celwanden. Is preventief tegen luis, schimmels en bacterieziekten. Is curatief tegen de laatste twee.
Gebruik 1 kg verse heermoes op 10 liter water. Minimaal 24 uur weken, maar langer is beter. Voor gebruik filteren en 4 tot 20 keer verdunnen. Beste tijdstip: vroeg in de ochtend, vaak herhalen. Zowel de plant als de grond behandelen. Een regenbui doet de werking te niet.
Knoflook
Knoflook bevat naast knoflookolie ook allylsulfide (een vorm van zwavel) en allicine. Samen heeft dat een remmende werking tegen sclerotinia en botrytis. De sterke geur van de knoflookolie werkt afwerend tegen vogels en insecten.
Gebruik 50-100 gram fijngesneden knoflook of 20 gram knoflookpoeder. Laat dir 24 uur weken in 1 liter water. Voeg 2% groene zeep toe. Verdun 7 tot 10 keer en herhaal de bespuiting elke 4 dagen.
Echte kamille
Kamille bevat flavonglyciside, cumarinen, umbelliferon, chamazuleen, choline en bitterstoffen. Samen vormen zij een plantversterkend middel, preventief en curatief tegen schimmels (bodemschimmels, valse meeldauw) en bacterieziekten. Ook kun je er zaden mee ontsmetten. Het werkt ook tegen aaltjes (nematoden), rupsen, bladluis en uienvlieg.
Voor een aftreksel gebruik je 5 gram gedroogde bloemen/ 1 liter water dat je 24 uur laat weken.
Voor een “thee” gebruik je 3 eetlepels gedroogde bloemen die je overgiet met 1 liter kokend water en vervolgens 10 minuten laat trekken. Spuit in late middag of vroege ochtend bij koel weer onder glas. Buiten is het minder effectief. Dan beter heermoesextract gebruiken.
Munt
Is echt een breedwerkend insecticide, een afweermiddel ook tegen muizen bij de witlofteelt en het remt de kiemgroei van aardappelen, bonen en granen. Plant het tussen andere groenten en het weert insecten af.
Mix munt, marjolein(oregano) en basilicum (1:1:1), in totaal 120 gram door 4 liter water. Laat drie dagen staan, dan filteren en 2% groene zeep toevoegen.
Om kevers en mieren onder controle te krijgen giet je 150 gram verse munt, grof verbrijzeld in 5 liter kokend water, Filter na 30 minuten. Laat afkoelen en spuit het op de plant of op de grond.